Meer weten over De Vlucht naar Egypte
Gerard David was beroemd, en niet alleen in Brugge. Na de oplevering van de twee grote schilderijen met het oordeel van Cambyses in 1498 werd hij allereerst benoemd tot opvolger van Hans Memling als deken van het schildersgilde, en dat leverde hem meteen weer enkele grote en voorname opdrachten op. Hij had vermoedelijk heel wat leerlingen en gezellen in dienst, mogelijk wel vijftig. (Felix Timmermans schrijft in zijn biografie van Pieter Breughel dat die werkte voor de Antwerpse Meester Koecke die meer dan 100 leerlingen en gezellen had).
Van die tientallen leerjongens (verf mengen, vloer aanvegen, kwasten spoelen, panelen gronden) was het toch de bedoeling dat ze allemaal leerden schilderen. De studenten met enig talent en veel geduld mochten de blaadjes aan de bomen en de bakstenen in de muur schilderen, en gaandeweg zich bekwamen in het kopiëren.
Als zij dat konden, mochten ze kleine schilderijtjes naschilderen. Die waren bestemd voor de gewone man die zich geen schilderij in opdracht kon permitteren, maar toch graag een bijbels tafereeltje naast de kaars en het wijwatervaatje wilde hebben hangen.
Een geliefd onderwerp was de Vlucht naar Egypte: een gezond kind, ontsnapt uit Bethlehem, en aan de andere kant van de grens een dag rust voor Maria, het kind, Jozef en de ezel.
De overeenkomsten en kleine verschillen zijn goed te zien: de kleuren zijn niet allemaal dezelfde, de korf met de luiers staat soms op een andere plaats maar de bomen lijken wel fotokopieën. Een iets andere opzet, een vierkant schilderijtje met een langere sleep aan Maria’s hoofddoek en een wakkere ezel die het tafereel overziet, dat kostte misschien iets meer.
Een ander favoriet thema was de kleine Jezus, inmiddels een jaar oud, die bij Maria op schoot zit en geen zin heeft in het bordje pap dat zijn moeder hem wil voeren. Ook van dat schilderijtje zullen er honderden gemaakt en verkocht zijn.
Studio Gerard David week wat conventie betreft niet af van zijn tijdgenoten: in overeenstemming met de smaak van zijn publiek.
Heel anders dan bijvoorbeeld de Vlucht naar Egypte van de Italiaanse schilder Orazio Gentileschi (1563 -1638), honderd jaar na Gerard David: het kind al op de beentjes, Jozef uitgeput en een enorme ezelskop die het geheel overschouwt.